Cem Y.
Türkiye, dört mevsimi belirgin bir şekilde yaşayan ve farklı iklim tiplerini barındıran coğrafyasıyla tarımsal üretim açısından son derece zengin bir ülkedir. Bu çeşitlilik, her bölgenin kendine has ekim-dikim takvimine sahip olmasını sağlar. Aralık ayı, tarımsal faaliyetlerin daha çok kışlık sebzeler, tahıllar ve örtü altı yetiştiriciliği üzerine yoğunlaştığı bir dönemdir. Ayrıca bu dönemde meyve bahçelerinde bakım çalışmaları yapılır ve bazı bölgelerde uygun koşullarda ekim yapılabilir.
Türkiye’nin İklim ve Tarımsal Bölgelere Göre Bitki Ekimi
Türkiye’de ekim zamanları, genellikle iklimsel farklılıklar ve toprak yapısına bağlıdır. İşte, Aralık ayında Türkiye’nin yedi coğrafi bölgesinde hangi bitkilerin ekilebileceği ve bu dönemde yapılan tarımsal faaliyetler:
1. Akdeniz Bölgesi
Akdeniz Bölgesi, ılıman iklimi sayesinde yıl boyunca tarımsal üretime olanak tanır. Aralık ayında, açık alanlarda yetiştirilen ürünlerin yanı sıra seralarda yoğun bir tarımsal faaliyet gözlemlenir.
- Ekim Yapılabilecek Bitkiler:
- Baklagiller: Bezelye, bakla, mercimek.
- Kışlık Sebzeler: Ispanak, marul, kereviz, turp.
- Yeşil Gübreleme: Tarlalarda toprak verimliliğini artırmak için yem bitkileri (örneğin yonca, fiğ) ekilebilir.
- Seralarda Yetiştirilen Ürünler:
- Domates, salatalık, biber, patlıcan gibi yazlık sebzelerin serada yetiştirilmesi devam eder.
2. Ege Bölgesi
Ege Bölgesi’nin kıyı kesimlerinde Akdeniz iklimi etkili olduğu için Aralık ayında ekim yapılabilecek ürün çeşitliliği yüksektir. İç kesimlerde ise soğuk hava koşulları nedeniyle daha sınırlı üretim yapılır.
- Ekim Yapılabilecek Bitkiler:
- Kışlık Tahıllar: Buğday, arpa.
- Sebzeler: Pırasa, ıspanak, turp, lahana.
- Baklagiller: Nohut ve mercimek (daha ılıman alanlarda).
- Zeytin Bahçeleri: Zeytin hasadı tamamlanmışsa, bahçelerde budama ve toprak işleme çalışmaları yapılabilir.
3. Marmara Bölgesi
Marmara Bölgesi, karasal ve ılıman iklim geçişinin görüldüğü bir bölge olduğundan tarımsal faaliyetler açısından oldukça çeşitlidir. Ancak Aralık ayında soğuk hava nedeniyle açık alanlarda sınırlı ekim yapılabilir.
- Ekim Yapılabilecek Bitkiler:
- Tahıllar: Arpa, buğday.
- Sebzeler: Pırasa, marul, karnabahar, lahana.
- Bağcılık: Üzüm bağlarında budama ve gübreleme çalışmaları yapılır.
4. Karadeniz Bölgesi
Karadeniz Bölgesi, yıl boyunca yağış aldığı için kış aylarında da tarımsal üretim yapılabilir. Ancak yüksek rakımlı bölgelerde bu dönem dinlenme dönemi olarak değerlendirilir.
- Ekim Yapılabilecek Bitkiler:
- Kış Sebzeleri: Kara lahana (bölgede “pancar” olarak bilinir), pırasa, ıspanak.
- Tahıllar: Az miktarda arpa ve buğday ekilebilir.
- Fındık Bahçeleri: Fındık bahçelerinde bakım çalışmaları yapılır.
5. Doğu Anadolu Bölgesi
Doğu Anadolu Bölgesi’nde Aralık ayında genellikle kar yağışı etkili olduğu için açık tarımsal faaliyetler durur. Ancak seralarda bazı sebzelerin üretimi devam edebilir.
- Ekim Yapılabilecek Bitkiler:
- Sadece seralarda marul, maydanoz gibi hızlı büyüyen sebzeler yetiştirilir.
- Hayvancılıkla İlgili Çalışmalar: Yem bitkilerinin hazırlanması ve depolanması bu dönemde yapılır.
6. Güneydoğu Anadolu Bölgesi
Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde Aralık ayında tarımsal faaliyetler, özellikle kışlık tahıllar üzerine yoğunlaşır. Bölgenin ılıman kesimlerinde baklagil ekimi de yapılabilir.
- Ekim Yapılabilecek Bitkiler:
- Tahıllar: Buğday, arpa.
- Baklagiller: Mercimek, nohut.
- Zeytinliklerde: Budama ve gübreleme çalışmaları yapılır.
7. İç Anadolu Bölgesi
İç Anadolu Bölgesi’nde karasal iklim etkisiyle kışın açık alanlarda tarımsal faaliyet sınırlıdır. Ancak sonbaharda ekimi yapılan buğday ve arpa gibi tahılların gelişimi takip edilir.
- Ekim Yapılabilecek Bitkiler:
- Sınırlı miktarda fiğ gibi yem bitkileri.
- Tahıl Üretimi: Sonbaharda ekilen tahılların bakım çalışmaları yapılır.
Genel Tarımsal Çalışmalar
Aralık ayında, ekim-dikim dışında aşağıdaki genel tarımsal faaliyetler yürütülür:
- Toprak Hazırlığı ve Gübreleme: İklim şartlarına göre tarlalarda organik veya kimyasal gübreleme yapılabilir.
- Budama: Meyve ağaçlarında ve zeytinliklerde budama işlemleri gerçekleştirilir.
- Seracılık: Örtü altı yetiştiriciliği ile domates, salatalık, marul gibi sebzelerin üretimi devam eder.
Türkiye’nin zengin coğrafyası ve farklı iklim koşulları, Aralık ayında bile tarımsal faaliyetlerin devam etmesine olanak tanır. Akdeniz ve Ege bölgelerinde daha aktif bir tarımsal takvim izlenirken, İç Anadolu ve Doğu Anadolu gibi soğuk bölgelerde tarımsal faaliyetler sınırlı kalır. Aralık ayındaki tarım, genellikle kışlık sebze ve tahılların ekimi ile örtü altı yetiştiriciliği etrafında şekillenir. Bu çeşitlilik, Türkiye’nin tarımsal üretimdeki güçlü yapısını bir kez daha ortaya koymaktadır.
