Mecru Muharebesi (Megiddo Muharebesi)

1918 yılının Eylül ayında, Birinci Dünya Savaşı’nın Ortadoğu cephesinde gerçekleşen Mecru Muharebesi (Megiddo Muharebesi), Osmanlı İmparatorluğu’nun Filistin Cephesi’ndeki nihai yenilgisini temsil etmektedir. General Edmund Allenby komutasındaki İngiliz Mısır Sefer Kuvvetleri ile Liman von Sanders liderliğindeki Osmanlı 4. ve 8. Ordularını karşı karşıya getiren bu savaş, modern askeri taktiklerin etkin kullanımı ve Osmanlı’nın stratejik kaynaklarının tükenmişliğiyle tanınır. Bu makalede, savaşın sebepleri, stratejik detayları ve sonuçları incelenecektir.

Tarihî Arka Plan
Birinci Dünya Savaşı’nın Filistin Cephesi, Osmanlı İmparatorluğu’nun savaş boyunca mücadele ettiği en zorlu cephelerden biriydi. Savaşın başında Osmanlılar, Süveyş Kanalı’na yönelik saldırılar düzenleseler de başarılı olamamış ve savunma pozisyonuna çekilmişlerdi. 1917’deki Kudüs’ün düşüşü, Osmanlıların bölgede gerileme sürecini hızlandırmıştır. 1918 yılına gelindiğinde, İngilizler Filistin’in kuzeyine doğru ilerlemeye başlamış, Osmanlı birlikleri ise Şeria Nehri boyunca savunma hattı oluşturmuştu.

General Allenby, Eylül ayında başlatılan büyük taarruzda modern mekanize savaş taktiklerini kullanarak Osmanlı savunmasını kırmayı hedefledi. Bu plan, Osmanlı güçlerinin iletişim ve lojistik ağını bozmayı ve hızlı bir kuşatma harekâtı gerçekleştirmeyi amaçlıyordu.

Muharebenin Seyri

1. Taarruzun Başlangıcı (19 Eylül 1918)
   General Allenby, öncelikle Osmanlı ordularının iletişim ve koordinasyonunu kesmek için yoğun bir hava bombardımanı düzenledi. İngiliz birlikleri ve müttefikleri, bu esnada Osmanlıların kıyıya yakın mevzilerine saldırarak kuzeydeki cephe hattını kırdılar. Hızlı süvari birlikleri, Osmanlı ordusunun gerisine sarkarak çekilme yollarını kapatmayı başardı.
2. Osmanlıların Çöküşü
   Osmanlı savunması, modern ekipman eksikliği, yetersiz iletişim ve ağır lojistik sorunlar nedeniyle hızla çözüldü. Osmanlı 8. Ordusu neredeyse tamamen imha edilirken, 4. Ordu zor koşullar altında çekilmeye çalıştı. İngiliz kuvvetleri kısa sürede Şam yönüne ilerleyerek Osmanlıların Suriye içlerine doğru geri çekilmesine neden oldu.

Sonuçları ve Etkileri

1. Askerî Sonuçlar
   Mecru Muharebesi, Osmanlı İmparatorluğu’nun Filistin ve Suriye üzerindeki kontrolünü tamamen kaybetmesine neden oldu. Savaş sonrasında Osmanlı ordusu düzenli bir savunma hattı oluşturmakta zorlandı ve Suriye Cephesi’ndeki direniş sona erdi.
2. Stratejik ve Politik Sonuçlar
   Bu muharebe, Osmanlı İmparatorluğu’nun Ortadoğu’daki hâkimiyetinin sonunu getiren bir domino etkisi yarattı. Allenby’nin zaferi, savaşın diğer cephelerinde İtilaf Devletleri’nin stratejik üstünlüğünü pekiştirdi. 30 Ekim 1918’de Osmanlı İmparatorluğu, Mondros Mütarekesi’ni imzalayarak savaştan çekildi.
3. Modern Savaş Taktikleri
   Megiddo Muharebesi, hava kuvvetlerinin entegre bir savaş taktiği olarak ilk defa etkin bir şekilde kullanıldığı savaşlardan biri olarak öne çıkar. Ayrıca hızlı süvari ve mekanize birimlerin üstünlük sağlamadaki rolü, modern savaş stratejilerinin evrimini etkiledi.

Mecru Muharebesi, Birinci Dünya Savaşı’nın son dönemlerinde Osmanlı İmparatorluğu için kritik bir dönüm noktasıdır. Bu savaş, yalnızca Osmanlı İmparatorluğu’nun askeri çöküşünü değil, aynı zamanda Ortadoğu’nun siyasal ve coğrafi haritasını yeniden şekillendiren süreçlerin başlangıcını temsil etmektedir. Modern savaş stratejileri açısından dersler sunan bu muharebe, tarihin en önemli çatışmalarından biri olarak yerini almıştır.

Kaynakça

1. Erickson, Edward J. Ottoman Army Effectiveness in World War I: A Comparative Study. Routledge, 2007.
2. Allenby, Edmund H. H. Dispatches on Operations in the Middle East, 1917–1918. London: His Majesty’s Stationery Office, 1919.
3. Fromkin, David. A Peace to End All Peace: The Fall of the Ottoman Empire and the Creation of the Modern Middle East. Holt Paperbacks, 2009.
4. Şimşir, Bilâl N. Türk Kurtuluş Savaşı ve Dış Politika, 1918–1923. Türk Tarih Kurumu Yayınları, 1981.
5. Keegan, John. The First World War. Vintage Books, 2000.
6. Kinross, Patrick. The Ottoman Centuries: The Rise and Fall of the Turkish Empire. Harper Perennial, 1977.
7. Barker, A. J. The First World War in the Middle East. Oxford University Press, 1964.
8. Falls, Cyril. Military Operations Egypt and Palestine: Official History of the Great War. London: His Majesty’s Stationery Office, 1930.
9. Ulrichsen, Kristian C. The First World War in the Middle East. Hurst Publishers, 2014.
10. Gürel, Süleyman. “1918 Megiddo Muharebesi ve Osmanlı’nın Filistin Cephesindeki Çöküşü.” Türk Tarih Dergisi, cilt 45, sayı 2, 2010, ss. 231–255.

Yukarıdaki kaynaklar, Megiddo Muharebesi’nin tarihî ve stratejik arka planını anlamak için akademik ve güvenilir referanslardır.