Beraber organik gübre (kompost) yapalım!

Siyah altın ya da doğal gübre olarak da adlandırılan kompost, hayvansal ve bitkisel atıkların çürütülmesi ya da öğütülmesi sonucunda elde ediliyor. Kompost, doğrudan gübre yerine geçmiyor. Ancak kompostun içeriğinde toprağa verim kazandıran besin maddeleri bulunduğu için toprağın yapısal düzenini ve pH dengesini korumaya katkısı çok büyük. Bu gübreyle sebze, meyve ya da çiçek yetiştirirken kullandığınız toprak zenginleşiyor, toprağın iyi hava alabilmesi, işlenebilmesi kolaylaşıyor.

Kompost, zamanla çöp kutusu gibi günlük hayatın vazgeçilmez bir parçası, mutfaktan çıkan atıkları sürekli değerlendirdiğiniz bir yaşam biçimi haline gelebilir. Gübre, doğal atıkların geri dönüştürülebilmesi ve toprağın yeniden zenginleştirilebilmesi açısından oldukça etkili bir araç. Çünkü kompostlama sayesinde normal şartlarda çöpe giden atıklar, toprağın nemli ve oksijenli ortamı içinde çözünerek organik gübre formunu kazanıyor. Böylece en verimsiz topraklar bile nefes alıp canlanabiliyor. 

Kompost Atıklar Nelerdir?

Bir zamanlar canlı olan her şey kompost atık olabilir! Ancak bu durumun bazı istisnaları da vardır elbette. Kompost yaparken temelde yeşil ve kahverengi renkte olmak üzere iki tür malzeme kullanılıyor. Yeşil yapraklı sebzeler, otlar, meyveler, çay posaları, yumurta kabukları ve kahve telveleri gibi taze ve ıslak atıklar, yeşil malzemeler grubunda değerlendiriliyor. Ağaç ve dal parçaları, kurumuş yapraklar ve otlar, kağıt parçaları ve kuruyemiş kabukları gibi kuru atıklar ise kahverengi malzemeler kategorisinde yer alıyor

Kompost Nasıl Yapılır?

Yapmamız gereken ilk şey, mutfağımızdan çıkan organik atıkları belirlemek ve gruplandırmak olmalı. Bahçeniz varsa kompostu kurmak istediğiniz yeri belirleyin. Bu, evden kolay ulaşılabilen, etrafında rahat hareket edebildiğiniz, yarı güneş alan  bir alan olsun.

Üç temel kompostlama yöntemi var: Sıcak kompost, soğuk kompost ve solucan kompostu.

Soğuk Kompost Nasıl Yapılır?

Kompost yapımına uygun bir kutu ya da kabın içine yeşil ve kahverengi renkteki malzemeleri eşit miktarda doldurmak. Kullandığın kutu dolana dek organik madde eklemeyi sürdürebilirsin. Ancak eklediğin malzemelerin üstünü her defasında kuru yaprak ya da saman gibi karbon içeren organik atıklarla kapatmalı, kompostun hava aldığından ve nemli kaldığından emin olmalısın. Bu sayede kompostun kötü kokmasını ya da sineklenmesini önleyebilirsin. 

Sıcak Kompost Nasıl Yapılır?

Ne yazık ki soğuk komposta göre başarısızlık riski de daha fazla. Sıcak kompost yöntemini uygularken oluşturduğun atık yığınını tek seferde hazırlamalısın şefim. Kompostu bir kez oluşturduktan sonra yeni organik atıklar ekleme şansın yok.

Sıcak kompostu hazırladıktan sonra gözün termometrede olmalı. Sıcaklık 30 dereceye ulaştığında kompost mantar, bakteri ve nematodlarla etkileşime girmeye başlamış demektir. Hemen sonrasında sıcaklığın 50 – 70°C’ye kadar yükseldiğini göreceksin. Birkaç gün sonra sıcaklık 43°C’nin altına indiğinde kompostu karıştırarak oksijen miktarını artırmalısın. Kompostun gereğinden fazla ısınması ya da yeterince ısınmaması, karbon ve azot dengesini doğru ayarlayamadığını gösteriyor. Kompost çok ısınırsa kahverengi, yeterince ısınmazsa yeşil renkli malzemelerin miktarını artırman gerekiyor.

Kompost Kaç Günde Olur?

Soğuk kompostun oluşum süresi 6 ay ile 2 yıl arasında değişiklik gösterebiliyor. Çünkü bu yöntem, doğadaki çözünme süreciyle aynı şekilde işliyor. Tüm malzemeleri ekleyip yığını tamamladıktan sonra kompostu kendi haline bırakman yeterli. Sıcak kompost yönteminde ise termometreyi takip etmeli ve yığının karbon/azot dengesini doğru seviyede tutmalısın. Yığını karıştırma işlemine dördüncü günde başlayarak her iki günde bir tekrarlayabilirsin. Her şey yolunda gittiği takdirde kompostun yaklaşık 20 – 30 gün içinde tamamlanabilir. 

Kompostunuz ısı vermeyi bırakıp böceksiz, hoş kokulu, çikolatalı kek gibi tane tane olduğunda hazır demektir. Çiçeklerinizin, bahçenizdeki meyve sebzelerin toprağına ekleyebilirsiniz!